เรียกรถผ่านแอป

ลงพิมพ์ในแนวหน้า : 4 มิถุนายน 2564

ดร. รุจิระ บุนนาค
4 มิถุนายน 2564

ในอดีตการเรียกรถแท็กซี่อาจต้องออกมายืนรอหน้าบ้านหรือโบกรถรถข้างถนน  ต่อมามีการให้บริการผ่านศูนย์แท็กซี่   ทุกวันนี้ เทคโนโลยีมีความล้ำสมัย  สมาร์ทโฟนเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ได้แทบทุกที่ทุกเวลา  รูปแบบการใช้ชีวิตของคนยุคใหม่ที่เน้นความรวดเร็วและคล่องตัวมากขึ้น  ทำให้เกิดแพลตฟอร์มบริการเรียกรถผ่านแอป (Ride-hailing)  

                   การเรียกรถผ่านแอปพลิเคชันที่ผ่านมา  ไม่มีกฎหมายรองรับสำหรับการนำรถยนต์ส่วนบุคคลมาให้บริการสาธารณะได้ กฎหมายจะให้ความสำคัญไปกับรถรับจ้างที่เป็นแท็กซี่เท่านั้น  ทำให้เกิดปัญหาระหว่าแท็กซี่ตัวจริงกับรถบ้านธรรมดาที่มารับส่งผู้โดยสาร บางครั้งถึงขั้นมีปากเสียงกัน ตามที่ปรากฏตามสื่อเป็นระยะๆ 

                   เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหา นับจากปีพ.ศ. 2560   กรมการขนส่งทางบก กระทรวงคมนาคม  ได้พยายามผลักดันให้มีกฎหมาย  เพื่อให้ประชาชนสามารถนำรถยนต์ส่วนบุคคลมาจดทะเบียนเป็นรถยนต์รับจ้างได้ 

                   จนที่สุดเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2564   นายศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม เปิดเผยว่า  ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยรถยนต์รับจ้างบรรทุกคนโดยสารไม่เกินเจ็ดคนผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ….  ผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี (ครม.) และ จะมีการจัดทำประกาศตามกฎกระทรวงให้แล้วเสร็จภายใน 30 วัน โดยประกาศฉบับนี้จะมีผลบังคับใช้ในช่วงปลายเดือนมิถุนายน หรือไม่เกินเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2564 

                   สาระสำคัญของร่างกฎกระทรวงฯ ดังกล่าวครอบคลุมการกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการวัดกำลังของเครื่องยนต์หรือมอเตอร์ไฟฟ้า (กิโลวัตต์) หรือประเภทของรถที่จะสามารถนำมาให้บริการต้องไม่เกิน  9  ปี  การกำหนดอัตราค่าโดยสาร ระบบการคิดอัตราค่าโดยสารล่วงหน้า   เครื่องหมายสำหรับรถยนต์รับจ้างทางเลือกผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ที่ต้องติดไว้ที่ตัวรถตรงที่สามารถเห็นได้ง่าย  การตรวจสภาพรถ  

                   เพื่อความปลอดภัยของผู้โดยสาร และเพื่อให้ภาครัฐสามารถควบคุมกำกับดูแลให้เกิดความปลอดภัย  ผู้ให้บริการระบบอิเล็กทรอนิกส์ต้องเป็นนิติบุคคลที่จดทะเบียนในประเทศไทย  มีสถานที่ประกอบการในประเทศ   ผู้ขับรถต้องมีใบอนุญาตขับรถยนต์สาธารณะ ผ่านการตรวจสอบประวัติอาชญากรรม  ตัวรถจะต้องมีการทำประกันภัยเพิ่มเติมเพื่อคุ้มครองสวัสดิภาพของผู้โดยสาร  มีระบบติดตามการเดินทางแบบเรียลไทม์ มีฐานข้อมูลของคนขับที่สามารถตรวจสอบได้ หากมีเหตุฉุกเฉิน ทั้งมีระบบร้องเรียนหรือระบบให้ความช่วยเหลือตลอดเวลา

                   ระบบสามารถคาดการณ์ระยะเวลาการเดินทางได้  ทำให้ผู้โดยสารสามารถวางแผนการเดินทางได้   มีการแสดงราคาที่โปร่งใสให้ทราบก่อนการเดินทางทุกครั้ง   การชำระเงินทำสะดวก  เพราะสามารถชำระด้วยเงินสด หรือตัดบัญชีผ่านแอปพลิเคชัน รถยนต์รับจ้างทางเลือกผ่านแอปพลิเคชันสามารถให้บริการผ่านแอปพลิเคชันเท่านั้น จะไม่สามารถรับผู้โดยสารจากการโบกเรียกข้างทางได้   

                   การผ่านร่างกฎหมายฉบับนี้ จะเป็นประโยชน์ไม่เฉพาะกับภาครัฐเท่านั้น แต่ยังรวมถึงทุกภาคส่วนในสังคม ไม่ว่าจะเป็นผู้โดยสาร ผู้ขับขี่ และผู้ให้บริการแพลตฟอร์ม  ปัจจุบันมีผู้ให้บริการแอปพลิเคชันเรียกรถหลายราย อาทิ  แกร็บ (Grab) โบลท์ (Bolt) ไลน์แมน แท็กซี่ (LINE MAN Taxi) โกเจ็ก (Gojek) ทรูไรด์ (True Ryde) และ บอนกุ (Bonku)   ผู้ที่เอารถยนต์ส่วนตัวมาให้บริการที่ผ่านมาไม่ต้องเกรงกลัวว่าจะทำผิดกฎหมายอีกต่อไป ผู้ที่มีอาชีพประจำสามารถประกอบอาชีพขับรถยนต์รับจ้างเป็นทางเลือก อันเป็นการสร้างรายได้เพิ่มอีกทาง หรือผู้ที่เผชิญกับพิษเศรษฐกิจ สามารถหารายได้จุนเจือครอบครัวได้

                   ผู้ให้บริการแอปพลิเคชันมีหลายราย  แต่ละรายต่างต้องทำการตลาด  จูงใจให้เจ้าของรถยนต์ส่วนตัวมาร่วมเป็นส่วนหนึ่ง ทั้งต้องมีโปรโมชั่นที่ดึงดูดผู้โดยสาร การมีกฎหมายที่ชัดเจน ทำให้มีการแข่งขันกันได้อย่างเสรีบนความถูกต้อง ผู้ที่จะได้รับประโยชน์สูงสุด คือผู้บริโภคหรือผู้โดยสารนั่นเอง

                   อย่างไรก็ตาม หากมองฝั่งทางผู้ที่ขับแท็กซี่เป็นงานประจำ รายได้หลัก คือ การขับแท็กซี่ นับว่าน่าเห็นใจ ที่ผู้โดยสารมีทางเลือกมากขึ้น ที่ไม่ใช่จะเลือกใช้แต่เพียงบริการแท็กซี่
แน่นอนรายได้ที่เคยได้ ย่อมต้องลดลง  ยิ่งช่วงนี้โควิด-19  แพร่ระบาดเป็นอย่างมาก คนจำนวนไม่น้อยต้องทำงานที่บ้าน (Work from Home) หรือผู้โดยสารบางคนไม่กล้านั่งแท็กซี่  ทั้งศูนย์การค้า ห้างร้าน ต่างพากันปิด บนท้องถนนเรียกว่านับคนได้   ถ้าหาผู้โดยสารได้พอส่งค่าเช่า หักค่าแก๊สแล้วเหลือ 100-200  บาท ถือว่าไม่เข้าเนื้อแล้ว แต่ความเป็นจริงแท็กซี่จำนวนไม่น้อยที่ต้องควักเนื้อตนเอง ต้องเอาเงินเก็บหอมรอมริบมาใช้   บางคนไม่มีต้องไปพึ่งพิงหนี้นอกระบบ เพื่อความอยู่รอดของปากท้องสมาชิกในครอบครัว

                   แต่กระนั้นก็ตาม มีคนขับแท็กซี่จำนวนมาก ที่สมัครหารายได้จากการรับงานผ่านแอปพลิเคชันเรียกรถต่างๆ  เพื่อสร้างรายได้อีกทาง   แอปพลิเคชันที่ออกมาที่มีอายุการใช้งานไม่เกิน 9 ปี  ซึ่งสอดคล้องกับอายุรถแท็กซี่ปัจจุบัน  นับได้ว่าเป็นทางเลือกทางหนึ่งสำหรับแท็กซี่หากบริการจัดการดีๆ  อาจช่วยลดต้นทุนแท็กซี่  ที่ไม่ต้องวิ่งรถหาผู้โดยสารหรือจอดรอข้างทาง

                 ผู้โดยสารสามารถเลือกผู้ให้บริการที่หลากหลาย  ทั้งรูปแบบการให้บริการจะกำหนดให้ผู้โดยสารมีรถมารับถึงปลายทางแน่ๆ  คนขับที่ลงทะเบียนไว้ไม่กล้าที่จะไล่ผู้โดยสารลงกลางทาง  เพราะประวัติจะเสีย   ที่ผ่านมามีแท็กซี่หลายรายที่ปฏิเสธผู้โดยสาร   แต่มีผู้โดยสารบางรายที่ร้องเรียน  บางรายปล่อยเลยตามเลย ไม่อยากเสียเวลา  เมื่อผู้โดยสารมีทางเลือกเพิ่มขึ้นกว่าเดิมมาก  ในอนาคตเป็นไปได้ที่แท็กซี่จะค่อยๆน้อยลง 

กรมขนส่งทางบกที่ทำหน้าที่ควบคุม ตรวจสอบ เพื่อความปลอดภัยของผู้โดยสาร ในขณะเดียวกัน ต้องสร้างความเป็นธรรมให้เกิดขึ้น เพื่อให้การบริการของทุกฝ่ายไปด้วยดี อันเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดระบบการแข่งขันเชิงทำลาย